Ergada diblumaasiyadeed ee galbeedka Afrika u jooga Niger si ay u raadiyaan sii deynta iyo dib u soo celinta madaxweynaha dalka, Mohamed Bazoum
Ergada diblumaasiyadeed ee galbeedka Afrika u jooga Niger si ay u raadiyaan sii deynta iyo dib u soo celinta madaxweynaha dalka, Mohamed Bazoum, ka dib afgambi dhicisoobay, taasoo sare u qaaday khatarta faragelin milatari.
Wafdigan oo u duulay caasimadda dalka Niger ee Niamey, ayaa maalintii Khamiista ka dhoofay xilli hore, iyadoo aan la kulmin Bazoum iyo hogaamiyihii afgambiga sameeyay Gen Abdourahamane Tchiani.
Wafdigan oo ay soo direen Ururka Dhaqaalaha ee Galbeedka Afrika (Ecowas), ayaa baxay iyaga oo aan habeen u hoyanin, xitaa iyadoo Ecowas ay ku ekaatay waqtigii ay Ecowas u qabatay in ay dib ugu soo celiso xukunka Bazoum iyo dastuurka dalka Axaddii.
Howlgalka ayaa waxaa hogaaminayay madaxii hore ee Nigeria Gen Abdulsalami Abubakar. Koox labaad, oo uu hoggaaminayo diblomaasiga Nigeria Babagana Kingibe, ayaa u baxay inay la xiriiraan hoggaamiyeyaasha Liibiya iyo Algeria ee deriska ah.
Taliyeyaasha ciidamada gobolka ayaa ku shirsanaa caasimadda Nigeria ee Abuja, si ay uga wada hadlaan suurtagalnimada faragelin milateri.
Xiisadda sida xawliga ah u sii kordhaysa ayaa sababtay in Niger ay u yeerato safiiradeeda dalalka Faransiiska, Mareykanka, Nigeria iyo Togo, iyadoo ay jiraan warar aan la xaqiijin oo ay baahiyeen warbaahinta Nigeria oo sheegaya in Niger ay isku diyaarineyso inay dalkeeda ka erido safiirrada dalalkaas.
Iyada oo ay Ecowas kama dambaysta ah ee soo celinta Bazoum ay dhammaanayso Axadda, hoggaamiyeyaasha afgambiga Niger waxay u muuqdaan inay isku dayeen inay isku dhacaan taageerayaashii hore ee reer galbeedka ee waddanka iyo Ecowas iyagoo kiciyay shucuur shisheeye naceyb si ay u taageeraan sheegashadooda awoodda.
Gelinkii dambe ee Khamiista golaha milateriga ayaa bur buriyay shan heshiis oo iskaashi milatari ah oo ay la galeen Faransiiska, kaas oo 1,000 ilaa 1,500 oo askari ay ka joogeen Niger si ay gacan uga geystaan la dagaalanka kooxaha islaamiyiinta ah ee kacdoonka wada.
Go’aanka ku saabsan baabi’inta heshiisyadii Faransiiska, oo socday intii u dhaxaysay 1977 iyo 2020, ayaa TV-ga qaranka laga akhriyay goor dambe oo Khamiista wakiilka milatariga Col Amadou Abdramane. Waxa uu sheegay in ogeysiis diblomaasiyadeed loo diri doono Faransiiska si taas loo gaaro.
Niger waxa ay sidoo kale joojisay baahinta wararka ay dawladda Faransiisku maalgeliso ee warbaahinta caalamiga ah ee France 24 iyo RFI.
Isagoo ka jawaabaya ku dhawaaqista Faransiiska Jimcihii ayaa diiday tillaabada junta ee Niger ee lagu baabi’inayo heshiisyada milatari ee laba geesoodka ah, isaga oo sheegay in hoggaanka “sharciga ah” ee Galbeedka Afrika oo keliya uu xaq u leeyahay inuu sidaas sameeyo.
“Qaabka sharciga ah ee heshiiska difaaca Faransiiska ee Niger wuxuu ku salaysan yahay heshiisyo ay la saxiixdeen mas’uuliyiinta Niger ee sharciga ah,” ayay tiri wasaaradda arrimaha dibadda, ka dib markii milatariga Niamey ay sheegeen inay baabi’inayaan heshiisyada iskaashiga milatari ee Paris
